Avustralya, 16 Yaş Altındaki Çocuklara YouTube ve Sosyal Medya Platformlarını Yasakladı

Avustralya, dijital güvenliği artırmak amacıyla 10 Aralık 2025 itibarıyla 16 yaş altındaki çocuklara YouTube ve diğer sosyal medya platformlarını yasaklayarak dünya çapında bir adım attı.

Bu karar, Türkiye, İngiltere, İspanya ve diğer ülkelerde benzer adımların atılmasına öncülük etti. Ancak, uzmanlar, bu tür yasakların çocukların zihinsel ve sosyal gelişimine etkileri konusunda fikir ayrılığı yaşıyor.

Bilimsel araştırmalar ve uluslararası uzman görüşleri, YouTube yasaklarının çocuklar için hem fırsatlar hem de riskler barındırdığını gösterdi.

Avustralya, 16 yaş altındaki çocukların ebeveyn izni olmadan YouTube ve sosyal medya platformlarında hesap açmasını engelleyen bu düzenlemenin yanı sıra yaş doğrulama sistemleri üzerinde çalışıyor ve biyometrik özellikler ya da resmi kimlik belgeleri gibi teknolojilerin kullanılabileceği bir alt yapı geliştirdi.

Avustralya Başbakanı Anthony Albanese, yasağın gerekliliğini vurgulayarak, “YouTube, çocukların en çok zaman geçirdiği dijital platform. Bu kararı almakta geç bile kaldık,” dedi.

YouGov’un Kasım 2024’te bin 515 kişiyle yaptığı ankete göre, Avustralyalıların yüzde 77’si bu yasağı destekledi. Ancak, teknoloji devleri ve bazı uzmanlar, uygulamanın pratikte zorluklar yaratabileceğini savundu.

Dünya Genelinde YouTube ve Sosyal Medya Kısıtlamaları

Avustralya’nın yanı sıra, Çin, İran, Kuzey Kore, Afganistan, Eritre ve Türkmenistan gibi ülkeler, farklı sebeplerle YouTube’a erişimi tamamen veya kısmen kısıtladı.

Çin, 2023’te 18 yaş altındakilerin cep telefonu kullanımını günde iki saatle sınırlamayı önerdi, ancak bu düzenlemenin uygulanabilirliği belirsizliğini korudu.

Norveç’te 13 yaş sınırı bulunmasına rağmen, araştırmalar, 9 yaşındaki çocukların yarısından fazlasının sosyal medyada aktif olduğunu gösterdi. Bu durum, Norveç hükümetini asgari yaşı 15’e çıkarmaya ve daha etkin denetim yöntemleri aramaya yöneltti.

İspanya’da 16 yaş altına sosyal medya yasağı tartışılıyor, ancak yaş doğrulama süreçleri henüz net değil.

Bilimsel Araştırmalar Ne Diyor?

Çocukların dijital platformlarla ilişkisine dair yapılan bilimsel çalışmalar, YouTube’un hem eğitici hem de zararlı içeriklere ev sahipliği yaptığını gösterdi.

Springer’da yayımlanan bir başka çalışma, Türkiye’de 7-18 yaş arası çocuklarda ekran süresinin miyop riskini artırdığını ortaya koydu.

Oxford Internet Institute’tan Prof. Andrew Przybylski, Avustralya’daki yasağın bilimsel temellerinin zayıf olduğunu savundu.

Swinburne Üniversitesi’nden medya uzmanı Dr. Belinda Barnet ise YouTube’un diğer sosyal medya platformları kadar riskli olduğunu belirtti. Barnet, “YouTube’un algoritmaları, çocukları zararlı içeriklere yönlendirebiliyor. ‘Eğitici içerik’ savunması artık geçerli değil; bilgiyle zehir arasında bir tık fark var,” diyerek yasağı destekledi.

Queensland University of Technology’den Prof. Daniel Angus ise yasağın aceleye getirildiğini ve ters etki yaratabileceğini öne sürdü.

Çocuk İstismarı ve Zararlı İçerik Endişeleri

YouTube’un çocuklar için güvenli bir platform olup olmadığı yıllardır konuşuluyor. Türkiye’de bir kullanıcının 9 yaşındaki kuzeninin izlediği YouTube videolarında pedofili ve cinsel istismar içeriklerine rastlanması, platformun denetim mekanizmalarını sorgulattı.